Tasavvuf ya da İslam ahlak ve edebini kuşanmak






Tasavvuf ve İslam İlişkisi

Tasavvuf ve İslam İlişkisi

Tasavvuf, İslam’ın bir parçasıdır. Bu nedenle büyüklerimiz tasavvufu ayrı bir kavram olarak görmemiş, hatta “İslam tasavvufu” ifadesini gereksiz bulmuşlardır.

İslam ahlakıyla ahlaklanmayı ifade eden “havf ve reca” terimini ele aldığımızda, aslında Kur’an’ın ve Peygamber’in ahlakıyla örtüşen ve onu geliştirip yorumlayan bir yapıyla karşı karşıya kalırız. Bu nedenle, tasavvuf müessesesi ve tarikatlar üzerinden bu kavramları daha iyi anlamaya ve aktarmaya çalışırız.

Serrâc Tûsî, Ebû Tâlib el-Mekkî, Hargûşî, Sülemî, Kuşeyrî ve Hucvirî gibi önemli isimler, tasavvuf felsefesini kitaplaştıran ve geliştiren sufi düşünürler olarak havf ve reca kavramları üzerinde önemli katkılarda bulunmuşlardır.

Tasavvuf tarihinde havf ve reca kavramlarını daha iyi anlama amacıyla, Hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî’nin Menâzilü’s Sâirîn adlı eserindeki tespitlerini incelemeye yöneliyoruz.

Abdurrezzak Tek’in Tasavvufî Mertebeler: Hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî Örneği kitabından da konuyla ilgili derinlemesine bilgi alabilirsiniz. Ayrıca Et-Tilimsânî’nin Tasavvufta Haller ve Makamlar: Menâzilü’s Sâirîn Şerhi kitabı da konuya ilişkin önemli bir kaynaktır.

Havf ve Reca Kavramları

“Havf”, insanın ruhunda hoşlanmadığı durumlar veya arzuladığı şeyleri elde edememenin yarattığı endişe ve huzursuzluğu ifade eden bir terimdir. Bu psikolojik durum, genellikle Allah korkusu ve ahiretle ilgili endişelerle ilişkilendirilir.

Ebû Tâlib el-Mekkî gibi sufi düşünürler, havf kavramını detaylı bir şekilde irdeleyen ilk kişiler arasındadır. Havfın, takva, haşyet, hazer, vecel ve işfâk gibi korkuyla ilişkili tüm aşamalarını kapsadığını belirtmişlerdir.

Herevî’ye göre, havf kavramı üç aşamada incelenmelidir. İlâhi cezalardan korku, Hakk’ın huzurunda kendini kaybetme korkusu ve Hakk’ın celâlinin heybetinden korku havfın farklı boyutlarını oluşturur.

İlâhi cezalardan korkma, imanın bir göstergesi olarak kabul edilirken, Hakk’ın huzurunda kaybolma korkusu ve Hakk’ın heybetinden duyulan korku, sufi yolculuğun farklı aşamalarında önemli bir rol oynar.

Reca kavramıyla ilgili detaylara ise bir sonraki yazımızda değinilecektir.


Related Posts

Gram altının patlayacağı tarihi açıkladı: ‘Bunlar son fırsatlar’

Gram altın haftaya hızlı bir başlangıç yaparak dikkatleri yeniden üzerine çekerken “Bundan sonraki süreçte yukarı mı aşağı mı yön yapacak?” sorusunun yanıtı yatırımcıların en çok merak ettiği konuların başında geldi. O soruya haftalık tahminleri ile …

Öncü gösterge 8 ayın en düşüğünde

İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan Türkiye İmalat PMI verileri, Haziran 2025’te 46,7’ye gerileyerek son sekiz ayın en düşük seviyesine indi. Eşik değer olan 50’nin altında gerçekleşen bu sonuç, imalat sanayisinde daralma sinyallerinin …

AKP’den temmuz zammı açıklaması: ‘En düşük emekli aylıklarına yönelik düzenleme…’

Hükümet, temmuz zammı öncesi en düşük emekli maaşına yönelik yeni bir düzenleme hazırlığında. Açıklamanın hemen ardından gözler 3 Temmuz’daki enflasyon verisine çevrildi.

Ekonomist Topkurulu: Rusya, Atlantik sisteminin yaptırımlarına rağmen ekonomik da kazandı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Rusya ekonomisinin büyüme karşın Batılı ülkelerdeki daralmaya dikkat çekti. Putin’in açıklamalarını değerlendiren Ekonomist Hakan Topkurulu Atlantik sisteminin Rusya karşısında ekonomik anlamda da kaybettiğini söyledi.

Karpuzu 2 liraya satamayan çiftçi isyan etti: Tövbeler olsun, bir daha ekmem

Osmaniye’nin Kadirli ilçesinde çiftçi Soner Cankurt, ektiği karpuzun tarlada kaldığını belirterek, “Maliyetler 3-4 katına çıktı. Raflarda kilosu 20 lira, biz 2 liraya satamıyoruz. Bir daha karpuz ekmeyeceğim, tövbeler olsun. Çiftçiliği bırakıyoruz …

Spot piyasada doğalgaz fiyatları

Spot doğalgaz piyasasında dün 1000 metreküp gazın referans fiyatı 13 bin 533 lira 75 kuruş olarak belirlendi.