Koronavirüs bağımlılık riskini de olumsuz etkiliyor!

Kovid-19 pandemisinin bağımlılıklar üzerindeki etkilerine ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulunan Prof. Dr. Mücahit Öztürk, stresin arttığı dönemlerde bağımlılık yapan maddelerin kullanım sıklığında, özellikle de sigara tüketiminde artış yaşansa da Kovid-19 pandemisinin sağlıklı yaşamın ve bağışıklık sistemini güçlendirmenin önemini ortaya koyduğunu, bunun da zararlı alışkanlıkları bırakmak için motivasyon oluşturduğunu söyledi.

YeÅŸilay’ın pandemi sürecinde “Sigarayı bırakmanın tam zamanı” ve “O nefes sana lazım olacak” baÅŸlıklı kampanyalar yürüttüğünden bahseden Öztürk, bu çalışmalarda tütün bağımlılığının bağışıklık sistemini zayıflatarak tedaviyi güçleÅŸtirdiÄŸinin, sigara içenlerin daha çok Kovid-19 riski altında olduÄŸunun, dumanın akciÄŸerde öksürük refleksini bloke edip virüs ve bakterilerin solunum yolları ile akciÄŸerde tutunmasını kolaylaÅŸtırdığının vurgulandığını anlattı.

Prof. Dr. Mücahit Öztürk ayrıca bu dönemde yaptıkları “Sigara Kullanım Alışkanlıkları ve Bırakma EÄŸilimi AraÅŸtırması”nın Kovid-19 salgınının sigarayı bırakma düşüncesini artırdığını, son 6 ayda sigarayı bırakan her 10 kiÅŸiden birinde salgının etkili olduÄŸunu, her 4 kullanıcıdan 1’inin sigarayı azalttığını ortaya koyduÄŸunu aktardı.

Kovid-19 tedbirleri kapsamında kısıtlamaların artırıldığı bu günlerde YeÅŸilay’ın bağımlılıklarla mücadele noktasında üzerine düşeni yapmaya devam edeceÄŸini vurgulayan Öztürk, CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın tütün ürünlerinin kullanılmaması yönünde yaptığı çaÄŸrının da çok deÄŸerli olduÄŸunu dile getirdi.

‘AÄ°LECE ETKÄ°NLÄ°KLER YAPMAK KAYGIYI AZALTACAKTIR’

Prof. Dr. Öztürk, daha çok evde zaman geçirilen bu süreçte teknolojik aletlerin kullanım sürelerinin artmasıyla oyun, alışveriş gibi davranışsal bağımlılıkların da tehlike arz etmeye başladığını belirterek, şunları kaydetti:

“Uzun süre evden çıkamama sonucunda bireyler sıkılma, iÅŸ yapamama ya da bir ÅŸeyleri arkadaÅŸlarıyla paylaÅŸamama nedeniyle problemler yaÅŸayabiliyorlar. Bu durumda da farklı maddelere ya da davranışlara yönelerek kaygılarını ve can sıkıntılarını bu ÅŸekilde çözme eÄŸiliminde olabiliyorlar. Önerim; bu süreci bir fırsat görerek avantaja çevirmeleridir. Aile bireyleri ortak etkinlik yaparak belki uzun süredir özlemini çektikleri bir birliktelik de oluÅŸturabilirler.”

Okulların tatil olmadığını, derslerin devam ettiğini, bu nedenle ailelerin çocuklarının derslerini takip etmeleri ve sorumluluklarını yerine getirip getirmediklerini gözlemlemeleri gerektiğini aktaran Öztürk, şöyle devam etti:

“Ebeveynler, iÅŸlerini evlerinden sürdürüyorlarsa kendi sorumluluklarını planlamalı, iÅŸ yaÅŸam dengesine de özellikle dikkat etmeliler. Günün belli saatlerinde ailece etkinlikler yapmak, paylaşımlarda bulunmak hem kaygıyı azaltacak hem de daha keyifli vakit geçirmelerini saÄŸlayacaktır. Sohbet etmek, birlikte oyun oynamak, film seyretmek, ortak bir kitap okumak, küçük yarışmalar yapmak, anılar anlatmak, var olan hobileri devam ettirmek ya da yeni hobiler oluÅŸturmak bunun birkaç örneÄŸi. Çocukların mutfakta ve diÄŸer ev iÅŸlerinde anne ve babaya yardımcı olmaları da bir etkinlik olarak keyifli hale getirilebilir. Kısacası günlük yaÅŸam becerilerini kazanmalarını saÄŸlayabilecek birçok faaliyet birlikte yapılabilir.”

‘Ä°NTERNET KULLANIMINDA ANNE BABALARIN Ä°YÄ° ÖRNEK OLMASI GEREKÄ°YOR’

Prof. Dr. Öztürk, ailelerin sahip olduğu her tür bağımlı davranış örüntüsünün, çocuklar tarafından kopyalandığını, bu nedenle çocukların evde kaldığı bu dönemde ailelerin davranışlarına her zamankinden daha çok özen göstermesi gerektiğini anlattı.

Uzaktan eğitimin yaygınlaşmasıyla çocukların teknolojik cihazlarla geçirdikleri sürenin olağan dışı seviyede arttığından bahseden Öztürk, bu konuda ebeveynlere şu tavsiyelerde bulundu:

“Çocukların ekran başında geçirdikleri süre ve ilgilendikleri içeriklerin kontrol edilmesi büyük önem taşıyor. Ä°nterneti yararlı ÅŸekilde kullanmaları saÄŸlanmalı çünkü bu nesil görerek ve duyarak daha iyi öğreniyor, bu öğrenme de daha kalıcı oluyor. Erken yaÅŸta saÄŸlıklı yaÅŸamı öğrettiÄŸimizde bu kalıcılık yaÅŸam boyu devam ediyor ve bir yaÅŸam ÅŸekline dönüşüyor. Çocuklar internet kullanımını ilk olarak ailelerinden görüp öğrendikleri için annelerin ve babaların bu konuda da iyi birer örnek olmaları gerekiyor. Çocukların teknolojinin doÄŸru kullanımı hakkında bilinçlendirilmesi önemli ancak ilgilerini çekecek sanat ve spor faaliyetleri de hayatlarına kazandırmalı, gençler diÄŸer yeteneklerini geliÅŸtirmeleri konusunda teÅŸvik edilmeli.”

FARKLI İLGİ ALANLARINA YÖNELEREK EKRANDAN UZAK KALMANIN YOLLARI ARANMALI

Prof. Dr. Mücahit Öztürk oyun, teknoloji, alışveriş gibi birçok türü bulunan davranışsal bağımlılıklarda kişinin bir madde olmadan belirli bir davranışı gerçekleştirerek beynindeki ödül-haz mekanizmasını aktive ettiğini ve zaman içinde bağımlılığının geliştiğini anlattı.

“Pandemi nedeniyle daha çok evde vakit geçirilen bu süreçte can sıkıntısı, yapacak bir ÅŸey bulamama, problemleri nasıl çözeceÄŸini bilememe, dürtüleri kontrol etmekte zorlanma gibi durumlar davranışsal bağımlılık riskini artırıyor” diyen Öztürk, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Davranışsal bağımlılığın birçok belirtisi var. En çok bilinen belirtileri arasında ise davranışı sürekli yapma ihtiyacı, davranışa planlanandan daha uzun süre ve sık devam etmek, zamanın çoÄŸunu davranışla meÅŸgul olarak geçirmek, davranışı kontrol etme, bırakma ya da azaltma konusunda baÅŸarısız giriÅŸimler, iÅŸ, aile ve akademik baÅŸarıda olumsuz sonuçlar, aynı etkiyi alabilmek için davranışın sıklığını ve miktarını artırmak, davranış yapılmadığında gergin, huzursuz, sıkıntılı hissetmek yer alıyor. Ä°nternet kullanımı, alışveriÅŸ ya da oyun oynama davranışı sosyal ve ekonomik alanlardaki iÅŸlevselliÄŸi bozmaya baÅŸladıysa kiÅŸinin mutlaka uzman desteÄŸi alması gerekiyor. Ayrıca bireylerin evde hareket etmeleri, farklı ilgi alanlarına yönelerek ekrandan uzak kalmanın yollarını aramaları ve kaygılarıyla baÅŸa çıkamadıklarında destek almaları, bağımlılıklardan korunmaları açısından önem taşıyor. Bu dönemde, teknolojik alet kullanımı sınırlanmalı, çeÅŸitli hobiler edinilmeli. Telefonda geçirilen süreyi ölçmek için kullanılan uygulamalar da faydalı olacaktır.”

Prof. Dr. Öztürk, davranışsal bağımlılıklarda, hareketsiz yaşamı tercih eden, arkadaş edinme ve iletişim kurma becerileri az olan, aile üyeleriyle sağlıklı iletişimi olmayan, hayatında kaliteli vakit geçirebileceği aktiviteler bulunmayan, sosyal ilişkilerinde kendini ifade etmekte güçlük yaşayanların daha fazla risk altında olduğuna dikkati çekti.

DAVRANIŞSAL BAĞIMLILIKLAR İÇİN YEDAM, PSİKOLOJİK VE SOSYAL DESTEK SAĞLIYOR

Yeşilay Genel Başkanı Prof. Dr. Mücahit Öztürk, Yeşilay Danışmanlık Merkezinde (YEDAM), bağımlı ve yakınlarına ücretsiz psikolojik danışmanlık ve rehabilitasyon desteği sunduklarını aktardı.

Davranışsal bağımlılıklar için de çalışmalar yürüttüklerini, bu çalışmaların danışanlara sağlanan psikolojik ve sosyal destekle birlikte ilerlediğini anlatan Öztürk, gerekli görülen durumlarda, özellikle eşlik eden bir psikopatoloji varsa danışanın ilaç desteği için yönlendirildiğini, böylece üç ayaklı ve kapsamlı bir süreç yürütüldüğünü ifade etti.

Pandemi sürecinde de çalışmalarını sürdüren YEDAM’ın bugüne kadar 260 bini aÅŸkın çaÄŸrı aldığını, bu aramaların 19 bininin tütün, 8 bininin alkol, 16 bininin madde, 3 bininin kumar ve 682’sinin teknoloji bağımlılıkları için yapıldığını aktaran Öztürk, sigarayı bırakmak maksadıyla gelen çaÄŸrılarda da 9 kat artış yaÅŸandığını dile getirdi.

Prof. Dr. Mücahit Öztürk, bağımlılıklarından kurtulmak isteyen herkese yardımcı olmaya hazır olduklarının altını çizerek, destek almak isteyenlerin 444 79 75 numaralı YEDAM Danışma Hattına başvurabileceklerini sözlerine ekledi.

ANASAYFAYA DÖNMEK İÇİN TIKLAYINIZ