ABD Anayasa Mahkemesi Harvard ve North Carolina Üniversitesi’nde siyah, Latin ve diğer az temsil edilen azınlık öğrencilerin sayısının artırılması amacıyla uygulanan pozitif ayrımcılık programlarını iptal eden karara imza attı. Demokrat Başkan Joe Biden karardan hayal kırıklığına uğradığını söyledi. Bazı Cumhuriyetçiler karardan memnun.
VOA Türkçe’nin aktardığına göre Anayasa Mahkemesi, Harvard ve North Carolina Üniversiteleri’nde olduğu gibi başvuru sahibi öğrencinin ırkını da değerlendirmeye alan pozitif ayrımcılık öngören programların ABD Anayasası’nın kanun önünde eşitlik ilkesini ihlal ettiğine karar verdi. Muhafazakar yargıçların ağırlıkta olduğu Anayasa Mahkemesi, North Carolina Üniversitesi’ne ilişkin 3’e karşı 6; Harvard Üniversitesi için de 2’ye karşı 6 oyla bu kararı aldı.
Kararı kaleme alan Anayasa Mahkemesi Başkanı Yargıç John Roberts, “Bir öğrenci ırka dayalı değil, bir birey olarak tecrübelerine dayalı olarak muamele görmeli. Çok sayıda üniversite bunun tam tersini yaptı. Anayasa tarihimiz böyle bir tercihi tolere etmiyor” ifadelerini kullandı.
Onlara özel bazı çıkarlar söz konusu olabileceği için Anayasa Mahkemesi’nin bu kararından askeri akademiler muaf. Mahkeme kararının ardından ABD’de çok sayıda üniversite öğrenci, kabul politikalarını değiştirmek zorunda kalacak.
‘BIRAKIN PASTA YESİNLER’ GİBİ BİR İLGİSİZLİK’
Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı, ideolojik olarak zıt kutuplarda yer alan iki siyah yargıcı da karşı karşıya getirdi. Anayasa Mahkemesi’nde görev alan ilk siyah kadın yargıç olan liberal Ketanji Brown Jackson karara yazdığı itirazda, “Bırakın pasta yesinler gibi bir ilgisizlikle, bugün, mahkemedeki çoğunluk, hukuki bir kararla kordonu keserek renk körlüğü ilan etmiştir. Ancak kanunda ırkın konuyla bir ilgisi olmadığını savunmak hayatta da böyle olduğu anlamına gelmez” dedi.
Liberal Yargıç Ketanji Brown Jackson önceki yıllarda üniversite ile bağlantısı bulunduğu için Harvard Üniversitesi’ne ilişkin davaya katılmadı.
Anayasa Mahkemesi’nin siyah muhafazakar yargıcı Clarence Thomas ise John Roberts’ın görüşüne katıldı. 1991 yılında Anayasa Mahkemesi’nde görev alan ikinci Siyah olan Yargıç Thomas daha önce üniversitelerde uygulanan bu tür programları eleştirmişti. Yargıç Thomas daha önce yaptığı bir açıklamada Yale Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne benzeri bir pozitif ayrımcılık programı sayesinde kabul edildiğini söylemişti.
‘IRKÇI BİR TOPLUM İÇİNDE MAHSUR KALMIŞ DURUMDAYIZ’
Ketanji Brown Jackson’ın sözlerini eleştiren Yargıç Clarence Thomas ise, “Onun bakış açısından bakılırsa, biz hepimiz kölelik ve siyah Amerikalılar’a tarihsel olarak boyun eğdirilmesinin günahının bugün hala hayatımızı belirlediği ve temel olarak ırkçı olan bir toplum içinde mahsur kalmış durumdayız” diye yazdı.
BIDEN: BU NORMAL BİR MAHEKEM DEĞİL
ABD Başkanı Joe Biden Anayasa Mahkemesi’nn kararına katılmadığını belirterek tepki gösterdi. Biden bir gazetecinin Anayasa Mahkemesi’nin ilkesiz bir mahkeme olup olmadığı yönündeki sorusuna, “Bu normal bir mahkeme değil” yanıtını verdi. “Amerika’da ayrımcılık hala var. Bugün alınan karar bunu değiştirmiyor. Üniversitelerimizin ırksal açıdan çeşitli olduğu zaman daha güçlü olduğu kanısındayım” şeklinde konuştu.
Mayıs ayında Reuters/Ipsos’un yaptığı ankete katılanların yüzde 49’u ırk ayrımcılığı sebebiyle pozitif ayrımcılık öngören programların eşitliğin oluşturulması için gerekli olduğu görüşünü dile getirmişti. Anayasa Mahkemesi’nde muhafazakar yargıç sayısının artmasının ardından mahkeme üye sayısının artırılmasına ilişkin bir tartışma başlamıştı.
ABD Başkanı Joe Biden MSNBC’ye verdiği röportajda böyle bir adımın hata olacağını söyledi; ancak mahkemenin “ülkenin temel değerleriyle bağını kaybetmiş bir kurum” olduğu görüşünü de dile getirdi.
ÜNİVERSİTELERE KAYNAK SAĞLANACAK
Anayasa Mahkemesi’nin tartışma yaratan kararının ardından Biden yönetimi üniversitelerde eğitimde fırsat ve çeşitliliğin artırılmasına yönelik bazı girişimler açıkladı. Bu kapsamda Eğitim ve Adalet Bakanlığı’nın yüksek okul ve üniversitelere önümüzdeki 45 gün içinde yasalara uygun şekilde öğrenci kabulü yapılmasına yönelik kaynak sağlayacağı belirtildi.
Yapılan açıklamada eğitim fırsatlarına ilişkin ulusal bir zirve toplanacağı, okullarda çeşitliliğin artırılmasına yönelik stratejilerle ilgili rapor hazırlanacağı, üniversiteye öğrenci kabul ve kayıt uygulamalarında şeffaflığın artırılacağı kaydedildi.
CUMHURİYETÇİLER KARARDAN MEMNUN
Donald Trump ve bazı Cumhuriyetçiler Anayasa Mahkemesi’nin tartışmaya yol açan bu kararından memnun. 2024 seçimlerinde aday olan Trump yaptığı yazılı açıklamada kararı “Amerika için harika bir gün” sözleriyle tanımladı. Trump, “Olağanüstü yetenekler ve başarı için gereken her şeye sahip kişiler sonunda ödüllendiriliyor” dedi.
Cumhuriyetçi Florida Valisi Ron Desantis de kararın “üniversite başvurularında ırka dayalı ayrımcılık” olarak nitelediği uygulamaya son vereceğini savundu. (DIŞ HABERLER)
